|
Vesaik
Mukabili |
|
|
|
İhracatçı firmalar bazı
ihracat yüklemelerinde alıcı olarak alıcı firmanın bankasını göstererek
mallarını banka adına gönderirler. Bu yüklemelerde orijinal ATR, fatura
ve alıcının düzenlenerek kendisine gönderilmesini istediği tüm evraklar
mal beraberi değil bankalar aracılığı ile gönderilir. Bu yüklemelere
vesaik mukabili yükleme denir. Mallar yurtdışına gittiğinde teslim
edilmeden önce mutlaka bankadan ödemenin garanti edildiğine dair yazılı
bir evrak almadan kesinlikle teslim edilmez . |
|
|
|
Gümrük
Çıkış Beyannamesi
|
|
|
|
Tüm ülkelere taşınacak ürünle
ilgili bütün bilgileri içeren İhracatçılar Birliği ve çıkış yapılacak
gümrüğün onayladığı belge. |
|
|
|
Pozisyon
Dosyası |
|
|
|
Göndericinin, alıcının ve mal
detaylarını içeren mal faturası, konşimento, ordino, ATR/Menşe vs.
evraklarının bulunduğu üzerinde pozisyon numarasının belirtildiği
dosyadır. |
|
|
|
Konşimento
(CMR) Talimatı |
|
|
|
İhracatçı firma adı ve adresi,
ithalatçı firma adı ve adresi, malın teslim edileceği yer, yükleme yeri,
tarih, mal cinsi, ambalaj cinsi ve adedi, brüt kilo, telim şekli ve araç
plaka bilgilerini içerir. Gönderen ve alıcı firmanın yapmış oldukları
anlaşmalara göre düzenlenir. İhracatçı firma, ihracatçı firmanın
gümrükçüsü veya imalatçı firmalar tarafından hazırlanır ve nakliyeciye
iletilir . |
|
|
|
Konşimento |
|
|
|
Konşimento, taşıma amacıyla
yükün nakliyeciye teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu belge ile
yük üzerinde taşıma hizmetinden doğan edim ve sorumluluklar taşıyana
geçer. Dolayısıyla konşimento taşıma, teslim alma ve teslim etme
koşulları bulunur. Hukuki bir belge niteliği taşıyan bu akit alıcı
tarafından tasdik edildikten sonra satıcıya ibraz edilir. |
|
|
|
Freight
Prepaid |
|
|
|
Navlun ödemesinin İhracatçı
firma tarafından yapılacağını anlatan uluslararası bir terimdir. |
|
|
|
Navlun |
|
|
|
Uluslararası taşıma bedelidir. |
|
|
|
DOLAŞIM BELGELER |
|
|
|
ATR-Dolaşım
Belgesi (Movement Certificate, ATR) |
|
|
Türkiye ile AB arasındaki
ortaklık anlaşmasının bir gereği olarak, Türkiye 'de serbest dolaşım
hakkına sahip ürünler AB ülkelerinde de serbest dolaşım hakkına
sahiptir. Bunlardan sanayi ürünlerinin Türkiye'den AB ülkelerine ithal
edilmesinde KDV dışında bir vergi ödenmesi söz konusu değildir (zaman
zaman gündeme gelen anti damping vergisi Hariç). Ayrıca Türkiye'de
serbest dolaşımda bulunan tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinin AB
ülkelerine girişinde çeşitli tavizlerden yararlanılması söz konusudur.
Türkiye de serbest dolaşımda bulunan sanayi ürünlerinin AB ülkelerinde
de serbest dolaşımını sağlayan ya da Türk menşeli ürünlerin AB
ülkelerine ithalinde belirli tavizlerden yararlanılmasını sağlayan
belgelere ATR belgesi denilmektedir. ATR belgeleri firmalar tarafından
tanzim edilip, Ticaret Odaları tarafından onaylanmakta ve ihracatın
yapıldığı Gümrük idareleri tarafından vize edilmektedir.
Basitleştirilmiş usül çerçevesinde ''onaylanmış ihracatçı statüsüne''
sahip olan firmalar kendi ATR belgelerini kendileri vize edebilmektedir.
AB ülkelerinde serbest dolaşan sanayi ürünlerin veya çeşitli
tavizlerden yararlanan ürünlerin Türkiye'ye ithal edilmesinde, bu
ürünlerim AB ülkelerinden birinden alınmış bir ATR belgesi ile ithal
edilmesi durumunda, Türk gümrüklerinde de KDV dışında bir vergi
tahsilatı yapılmamaktadır veya gerekli tavizler sağlanmaktadır. |
|
|
|
EUR-1 Dolaşım
Belgesi
|
|
|
EUR-1 Dolaşım belgelerinin
fonksiyonu, ATR belgelerinin fonksiyonu ile aynıdır. EUR-1 belgeleri
aşağıdaki ticari işlemlerde kullanılmaktadır:
- EFTA ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan ticaret,
- Türkiye ile AB ülkeleri arasında AKÇT (Avrupa Kömür Çelik
Topluluğu) ürünlerini kapsayan Serbest Ticaret Anlaşması ile
ilgili ürünlerin ticareti,
- Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkelerle yapılan ticaret. |
|
|
|
INF-2
Belgesi |
|
|
|
Türkiye de serbest dolaşımda
bulunan girdilerin önce bir üçüncü ülkeye gönderilip burada işçiliğe
tabi tutulması, işlenmiş ürünlerin AB ülkelerine ihrac edilmesi
işlemlerinde nihai ihrac ürünü bünyesinde yer alan serbest dolaşım
hakkına sahip Türk girdisinin Gümrük vergisinden muaf tutulmasını
sağlayan bir belgedir. Bu belgeler Türkiye'de gümrük idareleri
tarafından düzenlenip vize edilmektedir.AB Gümrük Alanında serbest
dolaşımda bulunan bir ürünün, üçüncü bir ülkede hariçte işçiliğe tabi
tutulmak üzere ihrac edildikten sonra , işlem görmüş ürünlerin
Türkiye'ye ithal edilmek istenmesinde, bunların AB ülkeleri tarafından
düzenlenip onaylanan INF-2 belgeleri ile birlikte dolaşmaları durumunda,
işlenmiş ürünler bünyesindeki AB menşeli ürünler için Gümrük Vergisi
uygulanmamaktadır; yani, sadece üçüncü ülkede yaratılan katma değer için
Gümrük Vergisi tahsili söz konusudur. |
|
|
|
Menşe
Şehadetnamesi
|
|
|
GATT'ın koyduğu prensipler
çerçevesinde, Dünya Ticaret Örgütüne üye ülkelerin genelde birbirine
benzeyen menşe kuralları bulunmaktadır. Ülkeler birbirinden yaptığı
ithalatlarda ithal ürünlerinin hangi ülke menşeli olduğunu bilmek
isterler. Çünkü, ithalat işlemlerinde, ürünlerin menşeine göre muameleye
tabi tutulması gerekmektedir.Uluslararası ticarete konu olan ürünlerin
menşeini belirten belgelere menşe şehadetnamesi denilmektedir.
Türkiye'den ihrac edilen ürünler için bu belgeler firmalar tarafından
tanzim edilmekte, Ticaret Odaları tarafından onaylanmaktadır. Bazı
ülkeler, menşe sehadetnamelerinin, kendi mahali konsoloslukları
tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedirler.Türkiye'ye ithal
edilecek mallar üçüncü bir ülkenin liman veya serbest bölgesinden
yüklenecek olursa, menşe şahadetnamesinin mahalli Türk konsolosluğu
tarafından onaylanmış olması zorunludur.
Menşe sehadetnamelerinde bulunması gereken bilgiler ;
- Gönderici, -Alıcı, - Malın cinsi, özelliği, - Ambalaj şekli,
- Koli adedi, - Kolilerin marka ve numarası
- Malın net ve brüt ağırlığı, - Malın ünite fiyatı, - Malın
değeri (FOB, CF, CFR vb.) -Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket
tarihi
- Yükleme limanı veya yükleme yeri - Mal Türkiye'de geçirdiği
değişiklik dolayısı ile Türk menşeli sayılıyorsa bu hususun açıklanmas |
|
|
|
Özel
Menşe Şehadetnamesi (FORM-A) |
|
|
GATT prensipleri çerçevesinde,
bazı ülkelerin (özellikle sanayileşmiş ülkeler) gelişmekte olan
ülkelerden sanayi malları ithalatında, bu ülkelerin sanayileşmesine
katkı sağlamak amacıyla belirli preferanslar sağlayabilmeleri için
gerekli olan bir menşe şehadetnamesi türüdür. Gelişmekte olan ülkelere
bu anlamda preferans sağlayan ülkeler şunlardır:ABD, Japonya, Yeni
Zelanda, Norveç, İsviçre, Kanada ,Avustralya, Rusya, Polonya, Çek ve
Slovak Cumhuriyetleri.
Türkiye'den ihrac edilen ürünler için gerekli özel menşe
şehadetnameleri, firmalar tarafından tanzim edilmekte, ticaret odaları
ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na bğlı taşra birimleri tarafından
onaylanmaktadır. |
|
|
|
ABC
Formu |
|
|
|
Sadece ticaret odaları
tarafından onaylanan ve çeştli ülkelere her türlü ürünün ihracatında
kullanılan menşe şehdetnamesi türüdür. |
|
|
|
GATT
Menşe Şehadetnamesi |
|
|
|
Gelişmekte Olan Ülkeler Arası
Ticaret Müzakerelerine Dair Protokol kapsamında düzenlenen bir menşe
şehadetnamesi türüdür.
|
|
|
|
Kontrol
Belgesi-1
|
|
|
|
Dış Ticarette Teknik
Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararıve Yönetmelikleri gereği,
bu mevzuatla belirlenmiş tarım ürünlerinin ihracatında kullanılan bir
belgedir. Bu tür malların ihracatı sözkonusu olduğunda, bunların TSE
tarafından belirlenmiş standartlara uygun olduğunun belgelenmesi
gerekmektedir.Bu belgelendirme işlemi, Dış Ticaret Müsteşarlıgı
Standardizasyon Genel Müdürlüğü Dış Ticarette Standardizasyon
Denetmenlikleri tarafından yapılmaktadır. |
|
|
|
Kontrol Belgesi-2 |
|
|
|
Dış Ticarette Teknik
Düzenlemeler ve Standardizasyon mevzuatında belirlenmiş bazı tarım
ürünlerinin ithalatında uygulanan bir denetim belgesidir. Bu kapsamdaki
ürünleri ithal etmek isteyen firmalar, bunları fiilen ithal etmeden önce
Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri'ne, ithalat konusu malın
bir numunesi ile başvurararak Kontrol Belgesi'ni almak zorundadırlar. Bu
kontrol belgesi de ithalat konusu malların TSE tarafından belirlenmiş
standarda uygun olup olmadığını belirlemeye yaramaktadır. TSE tarafından
belirlenen standartlara uygun olmayan malların ithalatına izin
verilmemektedir. |
|
|
|
Kalite
Belgesi |
|
|
Dış Ticarette Teknik
Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı'nın yürürlüğe girmesi ile, çok
sayıda sanayi ürününün Türkiye'ye ithalatında uygunluk denetimi
yapılmaya başlanmıştır. Uygunluk denetimine tabi malları ithal etmek
isteyen firmalar, bunların TSE tarafından belirlenen standartlara
uygunluğunu belgelemek zorundadırlar. Mallar fiilen ithal edilmeden önce
numuneleri alınmak ve TSE tarafından teste tabi tutulmak suretiyle bu
uygunluk belgeleri verilmektedir. Test ve belgelendirme uygulaması,
ithalat konusu malların, insan bitki ve hayvan sağlığı açısından zararlı
bir etki taşımadığını, çevreye zarar vermediğini, güvenlik ve asayişle
ilgili olumsuz etkilerinin bulunmadığını belgelemek amacını gütmektedir.
Ayrıca tüketicinin korunması açısından da bu belgenin gerekliliğine
inanılmaktadır. Standartlara uymayan malların ithalatına izin
verilmemektedir.
Çok sayıda sanayi ürünün ithalinde uygunluk belgesi
aranılmaktadır. Bunlar bir liste halinde Dış Ticarette Teknik
Düzenlemeler ve Standardizasyon Tebliği'nin eki olarak yayımlanmış olup,
ithali zorunlu standarda tabi mallar olarak anılmaktadır. Bunlardan az
sayıda tekstil ve hazır giyim ürününün ithalatı zorunlu standarda
tabidir. Pamuk ipliği,pamuklu fitilli kadife, kadın çorapları,
elektrikli battaniyeler bunlar arasında önemli kalemleri teşkil
etmektedir. Ayrıca tekstil sanayinde girdi olarak kullanılan çok sayıda
boyar ve kimyasal maddenin ithalatı standarda tabi bulunmaktadır.
TS-ISO-9000, AQAP, GMP (Good Manufacturing Practises) belgesi veya
İmalat Yeterlilik Belgesi sahibi firmaların yapacağı ithalatlarda
uygunluk belgesi aranmamaktadır. Ayrıca dahilde işleme izin belgeleri
kapsamında Türkiye'ye geçici olarak ithal edilen ve işlendikten sonra
tekrar ihraç edilecek olan mallar için uygunluk belgesi
gerekmemektedir.Herhangi bir ürünü ithal etmeyi düşünen firmaların,
itahalat konusu olacak ürünün zorunlu standart denetimine tabi olup
oladıgını tesbit etmeleri, eğer, zorunlu standarda tabi ise TSE'nin
ithalat konusu malla ilgili olan standardını inceleyerek, itahalat
esnasında bir sorunla karşılaşıp karşılaşmayacakların önceden bilmeleri
kendileri açısından yararlı olacaktır. |
|
|
|
Sağlık Sertifikası
|
|
|
Bitki ve bitkisel ürünlerin
ihracatında kullanılan bir belge olup, hem Türk gümrüklerinden maların
çıkış işlemlerinin yapılabilmesi , hem de ithalatçı ülke gümrüklerinde
giriş işlemleri için kullanılan uluslararası geçerliliği olan bir
belgedir. Bu belge ihraç konusu ürünün, her türlü hastalık ve zararlıdan
arındırılmış olduğunu, tüketime uygun olduğunu kanıtlamak amacıyla
kullanılmaktadır.Bitki Sağlık Sertifikaları , Zirai Karantina Teşkilatı
veya Tarım ve Köy işleri Bakanlığı il müdürlükleri tarafından
kendilerine ibraz edilen numunelere dayanılarak verilmektedir.
- Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate)
- Helal Belgesi (Helal Certificate)
- Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate)
- Boykot/Kara Liste Sertifikası |
|
|
|
Konsolusluk
Faturası |
|
|
|
Malın gideceği ülkenin
konsolosluğu tarafından mal menşei birim fiyatı ve mal değerinin
onaylandığı faturalardır. Onay konusu faturalar ithalatçıülkelerin
konsolosluklarından elde edilmektedir. Bu tür bir uygulamanın nedeni,
ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek
suretiyle vergi kaçaklarının önlenmesidir. |
|
|
|
Tasdikli
fatura |
|
|
|
İhracatçı firma tarafından
yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin
konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş
olur. Bu tür bir uygulamada temel amaç, ithalatçı ülkenin vergi
tahsilatı ile ilgili kaygılarını gidermektir. |
|
|
|
Taşıma
Belgeleri |
|
|
Uluslararası ticarette
malların bir ülkeden bir başka ülke ya da ülkelere sevk edilmesi söz
konusudur. Bu sevkiyatlarda, taşıtan ile taşıyıcının sorumluluk ve
yükümlülüklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme, taşıma
belgeleri ile yapılmaktadır. Bu açıdan taşıma belgelerinin aşağıda
belirtilen özellikere sahip olması gerekmektedir.
- Taşıyıcı firma veya acentası tarafından düzenlemeli
ve imzalanmalıdır.
- Malların sevk tarihi belitilmelidir.Bu tarih,-
Tahsil belgelerinin bankaya verilişi,- Sigorta süresinin işlemeye
başlaması,- Malların hasara uğrama veya kaybolma risklerinin satıcıya mı
alıcıya mı ait olduğunun belirlenmesi açısından önem taşımaktadır.
- Taşıma belgeleri temiz olmalıdır.- Yani taşıta
yüklenen malların ambalajının bozuk, malların akıntılı sızıntılı vb.
olduğuna dair bir ifade içermemelidir.Bu tür bir ifade içeren taşıma
belgeleri "kirli" olarak addolunmaktadır.- Taşıma belgeleri bayat
olmamalıdır. Yani,
- Zamanında alıcının eline ulaşmalıdır.
- Zamanında bankaya verilmelidir
- Taşıma belgeleri ihbar kaydını taşımalıdır. Yani,
- Alıcı ya da adına hareket edenler "notify"
bölümünde belirtilmelidir.
- Deniz konşimentolarında malların güverteye
yüklendiği ifadesi yer almamalıdır.
- Bazı taşıma belgeleri birden fazla orjinal set
halinde düzenlenmektedir. Bu durumda her orjinal nüsha üzerine kaçıncı
nüsha olduğu belirtilmelidir. (1/3, 2/3, 3/3 gibi)
- Navlun'un ödenip ödenmediği belge üzerinde
belirtilmelidir. |
|
|
|
Taşıma
Belgelerinin Türleri |
|
|
1 - Deniz konşimentosu (Marine
bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading):Devir yönünden 3'e
ayrılır.
- Nama yazılı (straight B/L)
- Emre yazılı (order B/L)
- Hamile yazılı (bcarer B/L)
Gemiye yüklenip yüklenmemeyi belirtmesi açısından 2'ye ayrılır
- Tesellüm konşimentosu (Received for shipmen B/L)
- Yükleme konşimentosu (on board B/L)
Özellikli Konşimentolar
- Tek konşimento (Through B/L)
- Kara + Deniz, Deniz + Kara, Kara + Deniz + Kara
şeklindeki taşımaları tek bir
konşimentoda toplamaktadır
- Kombine Nakliyat Konşimentosu(Combined Transport B/L)
- Konteyner Konşimentosu (Container B/L)
- Düzgün Hat Konşimentosu (Liner B/L)
- Kısa Konşimento (Short from, Blank back B/L)
- Tanker Konşimentosu (Tanker B/L)
- Ciro Edilemez Konşimento (Non-Negotiable B/L)
- Navlun Sözleşmesine Dayalı Konşimento(CharterParty B/L)
- Kaptan Mektubu (Mate's reccipt)
2 - Hava Yolu Konşimentosu (Air-Waybill-Aws)
3 - Demir Yolu Hamule Senedi (Rail Consignment Note)
4 - Kara Yolu Taşima Senedi/Cmr Senedi (Rdad Waybill/Cmr
Consignment Note) |
|
|
|
Sigorta
Belgeleri |
|
|
|
Sigorta
Poliçesi |
|
|
Mallar bir yerden başka bir
yere sevkedilirken, sevkiyat esnasında vuku bulabilecekcek risklere
karşı lehdarı koruyan bir belgedir. Bir sigorta poliçesinde iki ana
taraf vardır; bunlar, sigorta eden (sigorta şirketi), sigorta edilen
(sigortayı yaptıran veya ciro yolu ile sigorta poliçesini elinde
bulunduran) taraflardır.
Bir sigorta poliçenin güvenli olması için aşağıdaki hususları
içermelidir.
- Sigortacı (sigortayı yapan),
- Sigorta ettiren,
- Sigortadan yararlanacak kimse,
- Sigortanın konusu,
- Taşıyıcı firma,
- Taşıyacak araç,
- Taşımanın süresi,
- Malın taşıyıcıya teslim edilği ile alıcıya teslim edileceği
yer
- Kapsanan riskler ile riskin başlama ve bitim tarihi,
- Sigorta edilen, taşıma konusu olan mal bedeli
- Sigorta primi tutarı, ödeme yeri ve tarihi
- Sigorta poliçesinin düzenlediği tarih
Sigorta Poliçesi Türleri
1) Takselenmiş Poliçe (Valued Policy): Sigorta konusu malın
değerinin poliçe üzerinde belirtildiği poliçe türü.
2) Takselenmemiş Poliçe (Unvalued Policy/Open Policy)
3) Bir sevkiyat için sigorta poliçesi (Voyage Policy)
4) Abonman Poliçesi (Floating Policy): |
|
|
|
Finansman
Belgeleri |
|
|
|
Poliçe
|
|
|
Satıcı tarafından düzenlenen
alıcının veya bir bankanın kabulunu, bazen de alıcının bankasının
avalini içeren ve alıcıya verilen kayıtsız bir ödeme emridir. Ödeme
emri, belirli bir meblağın belirli bir tarihte ödenmesini içerebileceği
gibi, ibrazında ödenmesini de içerebilmektedir.
Poliçelerde üç taraf mevcuttur.
1- Keşideci (Drawer): Poliçeyi düzenleyen (satıcı)
2- Keşideli (Drawee): Üzerine poliçe gönderilen taraf (alıcı)
3- Leh dar (Beneficiary): Poliçede belirtilen meblağın
ödeneceği kişi
Poliçelerin şu şekil şartlarına uyması gerekmektedir.
1- Düzenlediği lisanda ''poliçe'' sözcüğünü içermesi
2- Şartsız ödeme emri (ödeyiniz,pay.vb) ihtiva etmelidir,
3- Leh dar (ödemenin yapılacağı özel ya da tüzel kişi)
belirtilmelidir,
4- Keşide yeri ve tarihi
5- Döviz cinsi ve tutarı,
6- Keşidecinin adı, soyadı, unvanı ve imzası
7- Keşidelinin adı soyadı ve unvanı
8- Vade
9- Akreditif koşullarına göre konulması gerekli kayıtlar
Poliçenin nüshaları: Bütün nüshalar aynı olmak ve her nüsha
üzerine kaçıncı nüsha olduğu yazılmak koşulu ile birden fazla nüsha
poliçe düzenlenebilmektedir.
Poliçenin sağladığı avantajlar:
1- Alacağın tevsiki,
2- Kredi aracı,
3- Iskonto,
4- Temlik,
5- Rehin.
Poliçe ile ilgili bazı kavramlar
- Tam ciro
- Beyaz ciro
- Temlik cirosu
- Tahsil cirosu
- Rehin cirosu
- Poliçenin kabulü (Müşteri Kabulü-Banka Kabulü)
· Poliçede aval
|
|
